วิธีการเลือกไม้มงคลมาแกะสลัก

การเลือกไม้มงคลมาแกะสลัก

สำหรับงานที่ต้องใช้งานแกะสลักด้วยมือ มีหลายช่างและหลายสำนัก ครู บาอาจารย์ ที่นับถือได้ใช้กันหลากหลายกันตามงานหรือตามความต้องการของผู้ที่อยากได้ งานแกะสลักไม้ลักษณะนี้เป็นงานที่คนไทยส่วนใหญ่เคยเห็น เคยสัมผัส

เพราะเรื่องราวจะเกี่ยวข้องกับความเชื่อ ดังนั้นการเลือกไม้ที่จะนำมาแกะสลักเป็นรูปร่างต่างๆ หรือความเชื่อทางศาสนา ประเพณี วัฒนธรรม ความศัทธา หรือตามวรรณคดีไทย วรรณกรรมต่างๆ ล้วนเกิดจากจิตรกรรมก่อน แล้วค่อยมาเป็นการแกะสลักภาพบนไม้ซึ่งก็มีความงดงาน อ่อนช้อย เสมือนอยู่บนภาพพิมพ์ แต่เกิดมิติตื้นลึก

แล้วอะไรเป็นสิ่งที่บอกว่างานนั้นเป็นงานที่ต้องแกะสลัก ที่ทำกันตามโบราณกาล เป็นการสานสืบต่อในหมู่ช่างโบราณ ต่อๆ กัน และงานกลุ่มนี้ส่วนใหญ่เมื่อสมัยก่อนเราจะเห็นอยู่ตามประตูวัด หรือศาสนสถานต่างๆ นั่นแหละ เป็นที่มาว่ากลุ่มงานแกะสลักไม้ไทยนั้นเป็นมาอย่างไร

 

การที่คนไทยเราได้เห็นงานแกะสลักไม้สวยๆ หรืองดงามนั้น นับว่าเป็นการสืบทอดแต่ละยุคต่อๆ กันมา นั้นหมายความว่าช่างสมัยเดิมได้เลือกไม้ที่ค่อนข้างจะมีอายุการใช้งานที่นานหลายร้อยปี สิ่งหนึ่งที่บ่งบอกสำหรับผมนั้นคือ ความอุดมสมบูรณ์ของไม้ที่ช่างได้เลือกมาทำนั้นต้องเป็นไม้อย่างดี และมีมากมาย นั่นแหละคือประเทศไทยเรามีความอุดมสมบูรณ์นั่นเอง

 

ไม้ที่นิยมกันมาทำการแกะสลักนั้นมีหลายสายพันธุ์ เช่น ไม้สัก ไม้โมก ไม้สน ไม้จามจุรี ไม้พยุง ไม้ชิงชัน ไม้ขนุน อื่นๆ ในที่นี้ผมจะกล่าวถึงเอาเป็นที่นิยมในยุค 4 จี ปัจจุบันที่มีเทคโนโลยีที่หลากหลายมาเกี่ยวข้อง

 

มาดูกันว่าแต่ละไม้มีความสำคัญและประวัติและความศัทธากันอย่างไร ที่นำมาทำการแกะสลักลายต่างๆ

 

ไม้สำหรับนำมาแกะสลักที่นิยม มีดังนี้

ไม้สัก

เป็นไม้ต้นขนาดใหญ่ผลัดใบในฤดูร้อน  ขึ้นเป็นหมู่ในป่าเบญจพรรณทางภาคเหนือ บางส่วนในภาคกลางและภาคตะวันตก มีอยู่บ้างทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ สักมักจะได้รับความเข้าใจผิดเสมอว่าเป็นไม้เนื้อแข็งเนื่องจากว่ามันมีลักษณะพิเศษที่เป็นไม้เนื้ออ่อนที่มีความทนทานกว่าไม้เนื้อแข็งหลาย ๆ ชนิด ชื่อสามัญอื่นอื่น: เซบ่ายี้, ปีฮือ, ปายี้, เป้อยี

เป็นไม้สารพัดประโยชน์ ได้ทุกอย่างมีความแข็งแรง ทนทาน ต่อมอดไม้ ปลวก จึงเป็นที่นิยมนำมาแกะสลักเป็นลวดลายต่างๆ

 

ไม้มงคล : ไม้สัก หมายถึง ความมีศักดิ์ศรี ความมีเกียรติ อำนาจบารมี คนเคารพนัพถือและยำเกรง

 

ไม้พยุง

เป็นไม้ผลัดใบขนาดใหญ่เหมือนกัน อยู่ในเขตดิบแล้ง หรือป่าเบญจพรรณ เป็นไม้สำหรับทำเครื่องเรือนได้ดีเหมือนกัน ลักษณะเป็นไม้สีแดงอมม่วง ถึงแดงเลือดหมูแก เนื้อละเอียด แข็งแรงทนทาน ขัดและชักเงาได้ดี ใช้ทำเครื่องเรือน เกวียน เครื่องกลึงแกะสลัก ทำเครื่องดนตรี เช่น ซอ ขลุ่ย ลูกระนาด

 

ไม้มงคล : ไม้พยุง หมายถึง การพยุงฐานะให้ดีขึ้น

แต่ด้วยยุคปัจจุบันนี้ความต้องการมีมากกว่าไม้ที่จะโตทันใช้ ทำให้รัฐประประกาศเป็นไม้หวงห้าม จึงเป็นการยากสำหรับช่างที่ทำการแกะสลักนั้น ถ้าไม่เก่งจริงก็ยาก ด้วยคุณสมบัติของเนื้อไม้ที่แข็งมาก

 

ไม้ขนุน

ไม้ต้น   ขนาดใหญ่ สูง 15 - 30 เมตร ลำต้นและกิ่งเมื่อมีบาดแผลจะมีน้ำยางสีขาวข้นคล้ายน้ำนมไหล
นิเวศวิทยา   ถิ่นกำเนิดอยู่ในประเทศอินเดียเป็นพืชเศรษฐกิจเมืองร้อนที่ให้ผลมีขนาดใหญ่ที่สุดสามารถ บริโภคทั้งผลดิบและผลสุก นอกจากนี้ยังนำไปแปรรูปเป็นอาหารชนิดต่างๆ มีปลูกทั่วทุกภาคของประเทศไทย

ออกดอก   จะออกปีละ 2 ครั้ง คือ ช่วงเดือนธันวาคม - มกราคม และเมษายน - พฤษภาคมขยายพันธุ์   โดยการเพาะเมล็ด ติดตา และทาบกิ่ง

ประโยชน์   เนื้อไม้ ใช้ทำพื้นเรือนและสิ่งก่อสร้าง ครก สากกระเดื่อง หวี โทน รำมะนา พิณ ระนาด รากและแก่น ให้สีเหลือง ถึงเหลืองอมน้ำตาล

 

ไม้มงคล :หนุนให้ดีขึ้นร่ำรวยขึ้น ทำอะไรจะมีผู้ให้การเกื้อหนุน

ไม้โมก

 จัดเป็นไม้ยืนต้นขนาดเล็กผลัดใบ มีความสูงของต้นประมาณ 5-15 เมตร เปลือกลำต้นเป็นสีขาวหรือสีเทาอ่อน เปลือกต้นแตกเป็นร่องตื้น ๆ ตามยาว มีขนสีขาวตามกิ่งอ่อนและยอดอ่อน มีรูอากาศมาก ที่เปลือกด้านในมีน้ำยางสีขาว ขยายพันธุ์ด้วยวิธีการเพาะเมล็ด และวิธีการตอนกิ่ง เจริญเติบโตได้ดีในดินทุกประเภท ชอบความชื้นปานกลาง เป็นพรรณไม้กลางแจ้ง ทนต่อความร้อนและแสงแดดได้ดี มักพบขึ้นตามป่าเบญจพรรณ ป่าดิบแล้ง ป่าผลัดใบ และป่าโปร่งทั่วไป ที่ระดับความสูงจากน้ำทะเลถึง 1,600 เมตร

 

เนื้อไม้โมกมัน มีเนื้อไม้เป็นสีขาวนวลถึงขาวอ่อน เสี้ยนตรง เนื้อเหนียวและละเอียดมาก สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้หลายอย่าง เช่น ใช้ในงานแกะสลัก ทำเครื่องกลึง เครื่องเล่นสำหรับเด็ก ทำซออู้ ซอด้วง จะเข้ ทำพานท้ายรางปืน หมากรุก เครื่องเขียน ครอบลูกคิด ไม้บรรทัด ไม้ฉาก ดินสอ ด้ามปากกา หวี ตะเกียบ ทำกระสวย ซี่ฟีมทอผ้า ด้ามเฟืองซี่ร่ม ไม้เท้า ไม้คิวบิลเลียด ตู้ โต๊ะ ไม้คาน ไม้บุผนังห้อง ใช้สร้างบ้าน ไม้พาย แจว กรรเชียง เรือเร็ว เรือพาย ทำโครงแร็กเก็ต ทำเหยื่อปลอมของเบ็ดตกปลาฝรั่ง

 

ไม้มงคล :ไม้โมกหรือโมกข หมายถึงความหลุดพ้นจากความทุกข์ทั้งปวง 

 โบราณว่า ปลูกโมกไว้ปกป้องคุ้มครอง ผู้เป็นเจ้าของให้ปลอดภัยจากศัตรู หรือสิ่งชั่วร้าย

 

ทีนี้เราก็เลือกได้แล้วสำหรับการจะหาไม้นำมาแกะสลักเป็นพญานาค หงส์ กระหนก หรือการทำลายนูน การแกะสลักลวดลายต่างๆ ครั้งหน้าผมจะมาพูดถึงการสลักไม้ และอุปกรณ์ต่างว่างานที่ทำด้วยมือ มีสเน่ห์ ความนุ่มนวนของลายเส้น ภาพต่างๆ มาเล่าให้ฟัง ให้อ่านอีกทีนะครับ

 

สำหรับไม้มงคลมาแกะสลัก ช่างไม้เมืองน้ำดำ ยังคงรับงาน ไม่ว่าจะเป็นแกะสลักเป็นพญานาค หงส์ กระหนก สำหรับหัวพิณ หรือจะสั่งเป็นพิณโปร่ง พิณไฟฟ้า เราก็รับทำนะครับลองสอบถามกันมาได้

 

.........................................

ขอบคุณครับ

ช่างไม้เมืองน้ำดำ

ไลน์:bac-phakanon

โทร:0860447460